Naučnici imaju dokaze da su se smrznute naslage metana (CH₄) u Arktičkom okeanu – poznate kao „uspavani divovi ugljenikovog ciklusa” – počele topiti na velikom području u blizini istočno-sibirske obale, piše britanski The Cuardian a prenosi Ekovjesnik.

Velike količine ovog gasa sa najjačim efektima staklene baste otkrivene su do dubine od 350 metara u Laptevskom moru, rubnom moru Arktičkog okeana smeštenog između obala Sibira, ostrva Severnaja Zemlja i Novosibirskih ostrva, što je među istraživačima izazvalo zabrinutost zbog potencijalno velike pretnje, koja bi itekako mogla ubrzati tempo globalnog zagrevanja.

Sedimenti u Arktiku sadrže ogromnu količinu smrznutog metana i drugih gasova poznatih kao hidrati. Metan u poređenju sa ugljen dioksidom u period od 20 godina ima 80 puta, a za 100 godina 25 puta jači učinak otopljavanja, a Američki geološki zavod (United States Geological Survey) je destabilizaciju arktičkog hidrata već ranije naveo kao jedan od četiri najozbiljnija uzroka naglih klimatskih promena.

Međunarodni tim ruskog istraživačkog broad R/V Akademik Keldysh primetio je da se većina mehurića trenutno otapa u vodi, ali i da je nivo metana na morskoj površini bio čak četiri do osam puta viši nego što bi se normalno moglo očekivati.

„U ovom trenutku verovatno neće biti većih uticaja na globalno zagrevanje, ali činjenica je da je proces otapanja metana pokrenut. Ravnoteža sistema metana u hidratima u Istočnosibirskom moru je poremećena i ovaj proces će potrajati”, rekao je švedski naučnik Orjan Gustafsson sa Univerziteta u Stockholmu.

Naučnici su naglasili da su njihovi nalazi ipak preliminarni i da razmere ispuštanja metana neće moći da potvrde dok se ne vrate, analiziraju podatke ie dok njihove studije ne budu recenzirane i objavljene. Ali, otkriće potencijalno destabilizovanog smrznutog metana izaziva zabrinutost da smo došli do nove prekretnice, koja bi mogla uticati na znatno ubrzavanje globalnog otopljavanja.

Pitanje kada će ili hoće li metan biti ispušten u atmosferu dugo je predstavljalo veliku nepoznanicu u globalnim klimatskim modelima. Valja napomenuti da temperatura na Arktiku trenutno raste više nego dvostruko brže od globalnog proseka.

Šezdeset članova naučnog tima na brodu R/V Akademik Keldysh veruju da su prvi koji su svedočili i potvrdili ispuštanje metana na području udaljenom oko 600 km od obale. Na šest nadzornih tačaka, na području dužine 150 km i širine 10 km, videli su oblake mehurića koji su se oslobodili iz naslaga. Na jednoj lokaciji u Laptevskom moru na dubini od oko 300 metara dubine pronašli su koncentracije metana do 1.600 nanomola po litri (nmol/l), što je 400 puta više od uobičajene količine.

Glavni naučnik na brodu, Igor P. Semiletov iz Ruske akademije nauka rekao je da su ispuštanja metana „znatno veća“ od svih dosadašnjih sličnih pojava i da „potencijalno mogu imati ozbiljne klimatske posljedice“. Ipak, ističe kako su za konačnu potvrdu potrebna dodatna istraživanja.

Najverovatniji uzrok nestabilnosti je prodor toplih atlantskih struja na istočni Arktik, a „atlantifikacija“ je pokrenuta klimatskim poremećajima koje uzrokuju ljudske aktivnosti. Semiletov, koji ovo područje proučava već dvadesetak godina tvrdi kako najnovije otkriće potencijalno označava treći izvor emisije metana u ovoj regiji.

Njegov je tim drugu godinu zaredom pronašao kratere nalik žarištima u plićim delovima Laptevskog mora i istočnog Sibira, koji ispuštaju mlazove mjehurića metana te na površinu mora dolaze u količinama nekoliko desetaka do stotinu puta više nego što je to normalno. Semiletov navodi da je ova pojava slična kraterima i vrtačama viđenim u unutrašnjosti sibirske tundre ranije ove jeseni.

Temperature su u Sibiru od sjanuara do jula ove godine bile za 5 °C više od proseka, što je anomalija izazvana emisijom ugljen dioksida i metana zbog ljudskih aktivnosti. Morski se led prošle zime neobično rano otopio, a stvaranje novog leda tek treba započeti ove zime, već znatno kasnije nego u bilo kom ranijem periodu.